داستان مهاجرت
به روایت کاربران توییتر فارسی
اولین بار که از پله‌های فرودگاه بالا رفتم نمی‌دونستم آخرین باریه که مادرم رو بغل می‌کنم و ازش خداحافظی می‌کنم. داستان مهاجرت برای من همراه با موفقیت بود، اوضاع مالی و زندگیم خیلی خوب شد، دوستان زیادی هم اینجا نداشتم که از دست دادنشون برام سخت باشه. اما همیشه دلم مچاله می‌شود که نکند مادرم از دوری من دق کرد و مرد. حتی یکبارهم به خوابم نیومده که ازش بپرسم آیا رفتن من این جوری از پا درش آورد؟
شنیدم که میگن هرآدمی که می‌میره، اولین نفری رو که اون دنیا می بینه مادرشه، تنها دلیلی که از مرگ نمی‌ترسم همینه، کاش که حقیقت داشته باشه.
این روایت یک دوست از داستان مهاجرتشه، احساس گناه رها کردن خانواده یکی از همراهان همیشگی اکثر مهاجران دنیاست. خیلی از مهاجران با خودشون و خواسته‌های دل و احساسشون کنار اومدن ولی نمی‌تونن افکار و احساسات بقیه رو تغییر بدن و چون اون افراد براشون مهم هستند، نمی تونن نادیده بگیرنشون.
البته داستان مهاجرت همیشه انقدر تلخ نیست، افراد زیادی با مهاجرت کردن دنیای خودشون رو ساختن حتی اطرافیانشونم از این مهاجرت نفع بردن، خیلی از پدرمادرها هم با سختی دوری عزیزانشون کنار اومدن تا اونا تو مسیر و ریل موفقیت قرار بگیرن.
در این مقاله، برای اینکه داستان مهاجرت را سیاه سیاه یا سفید سفید نبینیم، نظرات و نوشته‌های کاربران توییتر را دررابطه با مهاجرت بررسی می‌کنیم.
تعریف مهاجرت
تعریف مهاجرت که به انگلیسی immigration گفته می‌شود، جابجایی مردم از مکانی به مکان دیگر برای کار یا زندگی است. برخی از محققان معتقدند که اولین مهاجرت تاریخ بشریت را انسان‌های اولیه از آفریقا به سمت سرزمین‌های شمالی به دلیل غذا و شکار انجام داده‌اند.
در دنیای امروزی هم مهاجرت همان فرآیند نقل مکان از جایی به جای دیگر است ولی دلایل مهاجرت در جهان امروزی، متفاوت‌تر از گذشته است. در دنیای امروزی مهاجرت یا برای رهایی از یک شرایط بد مانند فقر و بیکاری و جنگ و مشکلات زیست محیطی و سیاسی اتفاق می‌افتد و یا به دلیل شرایط و عوامل مساعد جذب‌کنندهٔ مقصد مهاجرت مانند امکانات بهداشتی بیشتر، آموزش بهتر، درآمد بیشتر، مسکن بهتر، آزادی‌های سیاسی و جو بهتر صورت می‌گیرد.
در هر صورت تمام مهاجران دنیا و اطرافیانشان بخصوص در سالهای اول مهاجرت تجارب تلخ و شیرین داشته‌اند، تجاربی که گاهی منجر به شکست برنامه‌ی مهاجرتشان شده و بعضا هم زمینه رشد و پیشرفت آنها را فراهم ساخته است.
مهاجرت در توییتر فارسی
توییتر فارسی که تا حدود زیادی تحت سلطه‌ی قشر تحصیلکرده و دانشجویان و جامعه نخبگانی و سیاسی هست، می‌تواند منبع خوبی برای افکارسنجی کاربران در مورد داستان مهاجرت باشد، کمااینکه بخش زیادی از جامعه‌ی مهاجران ایرانی را هم همین قشر تحصیلکرده و دانشجو و نخبگان تشکیل داده‌اند.
مطالعه دیدگاه و نظرات مثبت و منفی افرادی که یا خودشان مهاجرت کرده‌اند یا بخشی از خانواده‌شان درگیر موضوع مهاجرت بوده‌اند و یا اینکه در فکر مهاجرت هستند، خالی از لطف نیست. امیدواریم این مقاله توصیف جامع و قابل درکی را از آنچه برای مهاجران ایرانی در خارج از کشور می‌گذرد و آنچه در ذهن و باور علاقمندان به مهاجرت هست، بیان کند.
قابل ذکر است که در این گزارش، فقط روی موضوع مهاجرت قانونی که اغلب بصورت تحصیلی یا شغلی و سرمایه‌گذاری صورت می‌گیرد، تحلیل و وبررسی انجام شده‌است، و از مواردی مانند پناهندگی و معضلات آن در این گزارش، صحبتب به میان نیامده‌است.
این روزها شبکه‌های اجتماعی بویژه توییتر آینه‌ی تمام‌نمای دنیای واقعی شده‌است. بعضی از متخصصان تحلیل شبکه معتقدند که مخاطبان در شبکه‌های اجتماعی بلند فکر می‌کنند، طوری که هزارن نفر از آنچه در مغزشان و قلبشان مرور می‌شود آگاهی پیدا می‌کنند.
کم‌کم دایره‌ی دوستان یا همان سیرکل در شبکه‌های اجتماعی شکل می‌گیرد، افرادی که نزدیک بهم فکر می‌کنند یا دغدغه‌های مشترک دارند، روزانه ساعاتی را با یکدیگر می‌گذرانند، موضوع مشترک برای صحبت و نوشتن پیدا می‌کنند و کم‌کم دغدغه‌هایی را که شاید به اعضای خانواده‌شان هم نگفته‌اند، می‌نویسند و رها می‌کنند در دریای بیکران شبکه‌های اجتماعی مثل توییتر. کاربران دیگر هم که تجربه یا نظری در این زمینه دارند به این مکالمه و گفتکو اضافه می‌شوند، این مکالمات که در توییتر به صورت نوشتاری منتشر شده است، بعد از مدتی منبع بسیار عالی و بدون روتوشی از افکار آدم‌ها در رابطه با یک موضوع است.
برخی از کاربران توییتر با اسم و مشخصات واقعیشان فعالیت می‌کنند و برخی از کاربران با عناوین مستعار، ولی در مجموعه دیتا و داده‌ای که در این مکالمات و تبادل نظر جمع‌آوری می‌شود می‌تواند مورد تحلیل قرار بگیرد، تا ما بدانیم مخاطبان در رابطه با یک موضوع مشخص در یک بازه‌زمانی مشخص چه تعداد محتوا تولید کرده‌اند و در قدم بعدی بتوانیم این محتوا را به صورت موضوعی دسته‌بندی کنیم تا در نهایت مهمترین دغدغه‌ها، خواسته‌ها و نیازهای کاربران را شناسایی کنیم.
سامانه هشتگ به عنوان ابزاری برای رصدفضای مجازی و پایش شبکه‌های اجتماعی، این امکان را به فعالین رسانه و علاقمندان گوش سپاری اجتماعی میدهد که مطالب و دیتا را به صورت موضوعی و با تعریف کلیدوا‌ژه‌های منتخب، مورد بررسی و تحلیل دقیق قرار بدهند. تا اگر می‌خواهند گزارشی در حیطه‌ی افکارسنجی شبکه‌های اجتماعی یا دیجیتال مارکتینگ و تحقیقات بازار تهیه کنند، بتوانند به صورت علمی و با پشتوانه به آمار و دیتا حرف بزنند.
دیتای توییتر با شما حرف می زند
از ابندای سال تا شهریور 1401 در مجموع 333969 توییت با کلیدواژه‌ی مهاجرت در توییتر فارسی منتشر شده است. از این تعداد، بیش از 169هزار مطلب، توییت اصلی بوده و حدود 164هزار مطلب، ریتوییت و بازنشر مطالب اصلی بوده‌است. بعبارتی روزانه تقریبا 2081 توییت در رابطه با مهاجرت در توییتر فارسی منتشر یا بازنشر شده است.
بیش از 117هزار اکانت توییتر در این 6ماهه با کلیدواژه‌ی مهاجرت، مطلب نوشته و محتوا تولید کرده‌اند. مجموعه محتوای تولید شده در این 6ماهه بیش از 2884000هزار لایک داشته است. غالبا در توییتر لایک به معنای موافقت با نظر نویسنده و تایید موضع او صورت می‌گیرد.
در نمودار زیر روند انتشار مطالب مرتبط با مهاجرت در توییتر نشان داده شده است، در تحلیل نمودار می‌توان دید که توییت‌های مرتبط با مهاجرت از ابتدای سال با یک شیب بسیار ملایم همواره روند یکنواختی داشته و نشان میدهد که موضوع مهاجرت در یک مقطع خاصی برای کاربران حائزاهمیت نشده است و همواره مورد توجه کاربران بوده‌است.
در تصویر زیر تگ‌های پرتکرار موضوع مهاجرت که توسط کاربران ایجاد شده‌است، نشان داده می‌شود.
بررسی تحلیلی دیتای مرتبط با مهاجرت در توییتر نشان میدهد که کاربران در توییت‌هایشان درباره‌ی مهاجرت بیشتر در ارتباط با کدام کشورها صحبت کرده‌اند. بالا بودن تعداد استفاده از نام کشور صرفا به معنای محبوبیت آن کشور برای مقصد مهاجرت، در بین کاربران نیست ولی می‌تون بر اساس شاخص صدای برند به این نتیجه رسید که موضوعات مرتبط با این کشور در میان کاربران توییتر فارسی دارای اهمیت قابت تاملی است.
ترکیب کلیدواژه‌ی مهاجرت با کشور کانادا در راس این نمودار قرار دارد. کشورهای آمریکا و آلمان و ترکیه هم در رده‌های بعدی قرار دارند. بررسی دیتای بدست آمده از سامانه هشتگ با دنیای واقعی اطرافمان مقصدهای اصلی مهاجرت ایرانیان نشان میدهد که در دنیای واقعی هم 4کشور فوق از مقاصد محبوب و نهایی مهاجرت ایرانیان است.
موضوعات مهم مرتبط با مهاجرت از نظر کاربران توییتر فارسی
بررسی کلیدواژه هایی که بیشترین همراهی را با کلمه‌ی مهاجرت داشته‌اند، نشان میدهد که کاربرانی که در مورد مهاجرت محتوا تولید کرده‌اند، به چه موضوعاتی علاقمند هستند یا چه دغدغه‌های مرتبطی با مهاجرت دارند.
نتایج این بررسی می‌تواند به افرادی که قصد مهاجرت دارند، کمک کند تا پیش‌بینی کنند که بعد از مهاجرت با چه دغدغه‌ها و موضوعای بیشتر درگیر خواهند بود، همچنین نهادها و سازمان‌هایی که در زمینه مهاجرت فعالیت می‌کنند می‌توانند عوامل تاثیرگذار در ترغیب یا کاهش مهاجرت را از دید کاربران توییتر مشاهده کنند.
1- مهاجرت، خانواده و دوستان
نتایج بررسی سامانه هشتگ و تحلیل هوش مصنوعی در توییتر فارسی نشان میدهد که موضوع مهاجرت، خانواده و دوستان که با کلیدواژه هایی از قبیل :
مادر، مامان، پدر، بابا، خواهر، برادر، خانواده، دوستان، رفیقان و سایر کلیدواژه‌هایی از این دست، نشان‌گذاری شده است با کلمه مهاجرت، بیشترین میزان محتوا را در برمی‌گیرد، بعبارتی اکانت‌های توییتر محتواهایی که در رابطه با مهاجرت و خانواده و دوستان منتشر کرده اند در راس موضوعات قرار دارد.
از ابتدای سال 1401 تا شهریورماه بیش از 31هزار توییت و ریتوییت با موضوع مهاجرت و خانواده منتشر شده است که نشان میدهد دغدغه خانواده و رفقا برای افرادی که مهاجرت کرده‌اند یا به فکر آن هستند و یا برای افرادی که فردی از نزدیکانشان مهاجرت کرده، از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. بعبارتی از مجموع توییت‌های منتشر شده در شش‌ماهه اول سال نزدیک به ده درصد آنها با موضوع خانواده و دوستان مرتبط بوده است.
دوری از خانواده، حسرت دیدار اعضای خانواده، از دست دادن دوستان، اهمیت خانواده و دوستان در کشور بیگانه، پیدا کردن دوستان جدید در مقصد، حال خوب و مستقل شدن از سایه‌ی خانواده، رضایت خانواده از موفقیت فرد در مقصد، از جمله موضعاتی بودند که در این دسته‌بندی تکرار قابل توجهی داشتند.
2- مهاجرت و مسائل مالی
نتایج بررسی سامانه هشتگ و تحلیل هوش مصنوعی در توییتر فارسی نشان میدهد که موضوع مهاجرت و مسائل مالی که با کلیدواژه هایی از قبیل :
پول، بی پولی، درآمد ماهیانه، حقوق دریافتی، وضع مالی و سایر کلیدواژه‌هایی از این دست، نشان‌گذاری شده است با کلمه مهاجرت، بیش از 17هزار توییت را شامل می‌شود. موضوعات مالی، کمبود درآمد در مقصد و امید به افزایش درآمد در مقصد با مهاجرت یکی از دغدغه‌هاو موضوعاتی بوده که کاربرانی که محتوای مرتبط با مهاجرت منتشر کرده‌اند به آن پرداخته‌اند.
لازم به ذکر است که ان تعداد از توییت الزاما به تایید افزایش درآمد در مقصد یا مشکلات مالی در مبدا نمی‌پردازند و فقط در این حیطه صحبت کرده‌اند و این محتوا از لحاظ سوگیری تحلیل نشده‌اند. توییتر فارسی و کاربران توییتر در توییتهایی که با محوریت مسائل مالی منتشر کرده‌اند به دغدغه ها و تصوراتشون از مسائل مالی اشاره کرده‌اند.
3- زبان خارجی و مهاجرت
نتایج بررسی سامانه هشتگ و تحلیل هوش مصنوعی در توییتر فارسی نشان میدهد که موضوع زبان خارجی و مهاجرت و عمدتا زبان انگلیسی که با کلیدواژه هایی از قبیل :
زبان، آیلتس، آزمون زبان، تمره زبان، زبان انگللیسی و سایر کلیدواژه‌هایی از این دست، نشان‌گذاری شده است با کلمه مهاجرت، محتوای قابل توجهی را شامل می‌شود، بعبارتی اکانت‌های توییتر محتواهایی که در رابطه با مهاجرت و اهمیت زبان خارجی منتشر کرده اند از دغدغه‌های مهم کاربران بوده و قابل توجه بوده است.
از ابتدای سال تا شهریور 1401 بیش از 13هزار توییت با محتوای زبان خارجی و مهاجرت در توییتر فارسی منتشر شده است، موضوعاتی مانند سختی بلد نبودن زبان، اهمیت یادگیری زبان برای مهاجرت، الزامات قانونی کشورهای مقصد برای میزان بلد بودن زبان، آموزش زبان به روش های ساده از مهمترین مطالب منتشر شده در این دسته می‌باشند.
4- دلتنگی و تنهایی در مهاجرت
نتایج بررسی سامانه هشتگ و تحلیل هوش مصنوع در توییتر فارسی نشان میدهد که موضوع دلتنگی و تنهایی در مهاجرت که با کلیدواژه هایی از قبیل :
غم، تنهایی، دلتنگی، غربت، غصه، افسردگی، و سایر کلیدواژه‌هایی از این دست، نشان‌گذاری شده است با کلمه مهاجرت، محتوایی بیش از 11هزار توییت را شامل می‌شود، بعبارتی دلتنگی و تنهایی و غربت پس از مهاجرت دغدغه‌ای است که گریبان آنهایی که رفته‌اند یا آنهایی که عزیزی از خانواده و دوستانشان رفته است، را می‌گیرد.
تمام محتوای منتشر شده در این دسته الزاما به این معنی نیست که تمام کاربرانی که از این واژه‌هااستفاده کرده‌اند، دلتنگی و غم را تجربه می‌کنند، بلکه می‌تواند کاربرانی را شامل شود که توییت می‌زنند و می نویسند که بعد از مهاجرت هیج غم و دلتنگی را تجربه نکرده‌اند، در این دسته بندی تعداد محتواهایی که با این مضمون منتشر شده‌است را اندازه می‌گیرم و سوگیری محتوا را انجام نمی‌دهیم.
5- وطن و مهاجرت
نتایج بررسی سامانه هشتگ و تحلیل هوش مصنوعی در توییتر فارسی نشان میدهد که موضوع وطن و مهاجرت و خاک که با کلیدواژه هایی از قبیل :
وطنم، سرزمین مادری، کشورم، خاک کشورم و سایر کلیدواژه‌هایی از این دست، نشان‌گذاری شده است با کلمه مهاجرت، بیش از 8هزار توییت را شامل می‌شود. از میان کاربرانی که یا خودشان مهاجر بوده‌اند یا علاقمند به این حوزه هستند، نزدیک به 8هزار توییت در این زمینه منتشر شده و احساس دین به وطن یا رهایی از مشکلات وطن و یا مقایسه با وطن با مقصد را پس از داستان مهاجرت را با سایر کاربران به اشتراک گذاشته‌اند.
6- حال خوب و رضایت از مهاجرت
نتایج بررسی سامانه هشتگ و تحلیل هوش مصنوعی در توییتر فارسی نشان میدهد که موضوع حال خوب و رضایت از مهاجرت که با کلیدواژه هایی از قبیل :
خوشحالی، موفقیت، شادی، حس رضایت، کیفیت زندگی، خوشبختی و سایر کلیدواژه‌هایی از این دست، نشان‌گذاری شده است با کلمه مهاجرت، نزدیک به 7هزار توییت را شامل می‌شود. از میان کاربرانی که یا خودشان مهاجر بوده‌اند یا علاقمند به این حوزه هستند، نزدیک به 7هزار توییت در این زمینه منتشر شده و این بخش سفید از داستان مهاجرت را با سایر کاربران به اشتراک گذاشته‌اند.
تمام محتوای منتشر شده در این دسته الزاما به این معنی نیست که تمام کاربرانی که از این واژه‌ها استفاده کرده‌اند، خوشبختی و حس رضایت را تجربه می‌کنند، بلکه می‌تواند کاربرانی را شامل شود که توییت می‌زنند و می نویسند که بعد از مهاجرت کیفیت زندگی‌مان پاین آمده است، در این دسته بندی تعداد محتواهایی که با این مضمون منتشر شده‌است را اندازه .می‌گیرم و سوگیری محتوا را انجام نمی‌دهیم.